Wśród najistotniejszych elementów codziennej diety, białko znajduje się na czołowej pozycji. Jego rola jest niebagatelna – służy do budowania mięśni, poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego oraz jest integralną częścią komórek organizmu, włosów i paznokci. Tendencja do stosowania diety wysokobiałkowej zyskuje coraz szersze grono zwolenników. Niemniej jednak, pojawiają się pytania dotyczące bezpieczeństwa takiego sposobu odżywiania. Czy możliwe są negatywne skutki spożywania nadmiarowej ilości białka? Jakie są granice bezpiecznego spożycia białka? Jakie symptomy mogą sugerować zjawisko przebiałkowania?
Białka to skomplikowane struktury wielkocząsteczkowe, które składają się z α-L aminokwasów. Zawierają one różnorodne pierwiastki takie jak: węgiel, wodór, tlen i azot, ale mogą również zawierać siarkę, żelazo, miedź, jod, fosfor, cynk czy mangan.
Aminokwasy można podzielić na trzy główne grupy:
– aminokwasy egzogenne (niezbędne) – których organizm nie jest w stanie samodzielnie wyprodukować, a które muszą być dostarczane z jedzeniem,
– względnie/warunkowo niezbędne (względnie egzogenne) – są one produkowane przez organizm, jednak nie zawsze w odpowiedniej ilości,
– aminokwasy endogenne (nie niezbędne) – te mogą zostać zsyntetyzowane wewnątrz organizmu.
Białka są kluczowym elementem budowy wszystkich żywych organizmów. Stanowią one około 20% masy ciała człowieka. Pełnią one wiele istotnych funkcji w organizmie, takich jak: budowanie struktur komórkowych, zapewnianie wzrostu i rozwoju organizmu, dostarczanie energii (1 g białka dostarcza ok. 4 kcal), pełnienie funkcji ochronnych i transportowych, regulowanie ciśnienia krwi czy utrzymanie stabilnego środowiska wewnętrznego w procesie homeostazy. Dodatkowo, białka uczestniczą w regulacji procesów metabolicznych, biorą udział w procesach związanych z widzeniem oraz zapewniają normalne wartości dla pH, kwasowości i równowagi osmotycznej.
Nie można zapominać, że białka to niezbędne składniki odżywcze, które pełnią wiele istotnych ról w organizmie, dlatego powinny znaleźć się w codziennym menu. Należy jednak pamiętać, że zarówno niedobór, jak i nadmiar białka, może prowadzić do różnego rodzaju problemów zdrowotnych.