W roku 2023, konkretnie w sierpniu, media w Stanach Zjednoczonych obiegła informacja o śmierci 35-letniej kobiety, której przyczyną miało być spożycie nadmiernej ilości wody. Wiadomość ta, choć zdumiewająca dla wielu osób, dała powód do dyskusji na temat rzadziej omawianego zagadnienia – przewodnienia. Pomimo, że nie jest to stan tak powszechnie znany jak odwodnienie, stanowi on realne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Powstaje pytanie – jaką ilość wody możemy bezpiecznie spożyć?
Nieszczęsny incydent, który stał się punktem wyjścia do tej dyskusji, został dogłębnie wyjaśniony. Początkowo mówiono, że kobieta zmarła na skutek obrzęku mózgu spowodowanego spożyciem dwóch litrów wody w ciągu dwudziestu minut po tym, jak była odwodniona z powodu długiego pobytu na łodzi. Jednakże, wyniki autopsji wskazały, że rzeczywistym powodem śmierci było zestawienie udaru cieplnego, zatrucia alkoholem oraz zaburzeń elektrolitów spowodowanych spożyciem nadmiernej ilości wody w krótkim okresie czasu.
Przewodnienie, nazywane również zatruciem wodnym lub hipertonicznym przewodnieniem, to stan rzadko spotykany w codziennym życiu. Najczęściej występuje on w skutek ekstrawaganckich konkursów typu „kto wypije więcej wody” albo podczas ekstremalnego wysiłku fizycznego, gdy sportowiec chce zrekompensować utratę płynów i nieumyślnie przekracza bezpieczną ilość wody do spożycia.
Proces osmozy jest kluczowy dla zrozumienia jak funkcjonuje równowaga wodna w organizmie. To zjawisko polega na dążeniu do ustabilizowania stężenia cieczy po obu stronach błony półprzepuszczalnej, takiej jak błony komórkowe naszych ciał. Każda komórka potrzebuje odpowiedniej ilości wody oraz określonego stężenia glukozy i soli mineralnych (głównie sodu, wapnia, potasu, magnezu) dla prawidłowego działania.
Przewodnienie manifestuje się jako nadmiar wody w organizmie, co prowadzi do rozcieńczenia płynów ustrojowych. Zgodnie z zasadą osmozy, stężenia muszą się wyrównać, a ponieważ stężenie w komórce jest wyższe niż na zewnątrz, woda przenika do wnętrza komórki, co powoduje jej puchnięcie. To z kolei zaburza funkcjonowanie komórek. W efekcie tego procesu, stężenie sodu we krwi spada, co może prowadzić do niebezpiecznych skutków ubocznych.
Przewodnienie jest szczególnie niebezpieczne dla mózgu, który ze względu na ograniczenia czaszki, nie ma możliwości zwiększenia swojej objętości. W wyniku tego rośnie ciśnienie śródczaszkowe, co może prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych.