Ochrona pracowników przed substancjami reprotoksycznymi – nowelizacja Kodeksu pracy

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przekazało do Komitetu Stałego Rady Ministrów plan zmian w Kodeksie pracy. Nowelizacja dotyczy substancji szkodliwych dla zdrowia pracowników, a konkretnie substancji reprotoksycznych, które mają negatywny wpływ na funkcje seksualne oraz płodność zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Wpływają one również na rozwój potomstwa.

Projekt nowelizacji został opublikowany na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji. Zgodnie z nim, ma on na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, która została znowelizowana w marcu 2022 roku. Dyrektywa ta dotyczy ochrony pracowników przed działaniem czynników rakotwórczych lub mutagenów i zawiera rozszerzenie wykazu szkodliwych czynników o substancje reprotoksyczne.

W polskich przedsiębiorstwach występuje wiele substancji reprotoksycznych, takich jak toluen, styren, etoksyetanol, nitrobenzen, tlenek węgla, bisfenol A, estry kwasu ftalowego czy metale – ołów, kadm, rtęć i ich związki. Dane te zostały potwierdzone przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB). Jak wynika z uzasadnienia projektu, pracownicy mający kontakt z tymi substancjami zatrudnieni są praktycznie we wszystkich dziedzinach krajowej gospodarki.

Zgodnie z planowanymi zmianami w Kodeksie pracy, pracodawca ma obowiązek zastąpienia szkodliwych substancji mniej szkodliwymi dla zdrowia lub zastosować „inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki”. Nowelizacja przewiduje również, że pracodawca będzie musiał prowadzić rejestr wszystkich rodzajów prac w kontakcie z tymi substancjami oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy tych pracach.

W ramach nowelizacji Kodeksu pracy, minister zdrowia zostaje upoważniony do wydania, w porozumieniu z ministrem pracy, odpowiedniego rozporządzenia zawierającego wykaz szkodliwych substancji oraz określającego szczegółowe warunki ochrony pracowników. Projekt ustawy przewiduje dziewięciomiesięczny okres przejściowy na wydanie przepisów wykonawczych. Proponuje się, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia.